Bij het vullen van de schooltas voor het nieuwe schooljaar, is opnieuw zichtbaar hoeveel boeken jaarlijks bij het oud papier belanden. Ouders met kinderen op de middelbare school ergeren zich hier al jaren aan. Zij willen hierover hun ongenoegen uiten en komen daarvoor vaak terecht op social media. Op menig tijdlijn op LinkedIn domineert nu dan ook deze discussie.
Vragen van ouders
Wat vooral opvalt in de reacties is het onbegrip. Ouders snappen niet waarom het zo moet, en dat is volkomen begrijpelijk. Maar wie gaat dit probleem oplossen of het onbegrip wegnemen? Er lijkt weinig vertrouwen te zijn in oplossingen vanuit de leermiddelenmarkt. Wel spreken ouders de scholen steeds vaker aan op dit thema. Het is uiteindelijk de school die bepaalt welke leermiddelen gebruikt worden. Dan moet je – als school – ook kunnen uitleggen waarom je die keuzes maakt.
Vanzelfsprekend is dit echter niet. De meeste onderwijsprofessionals durven toe te geven dat duurzaamheid geen rol speelt bij de leermiddelenkeuze. En dat het best een ingewikkeld onderwerp is. Ook ontbreekt het vaak aan een duurzaamheidsparagraaf in het inkoopbeleid of is het er wel, maar wordt hier niet altijd naar gehandeld. Als je dan van ouders en leerlingen vragen krijgt over duurzaamheid van leermiddelen, sta je al snel met je mond vol tanden.
Verantwoordelijkheid van de school
Vaak wijzen scholen naar de markt en benadrukken de onmacht van het onderwijs, maar er zijn wel een aantal basisvragen die je namens de school en jezelf kan beantwoorden, zoals:
- Kan ik uitleggen hoe op onze school de leermiddelenkeuze verloopt?
- Vormt duurzaamheid hierin een criterium?
- Zo ja, wat maakt een leermiddel duurzaam en waarop stuur ik dan?
- Hoe spreek ik mijn leveranciers hierop aan?
Zet de antwoorden op deze vragen eens op een rij en je hebt waarschijnlijk een redelijke verantwoording op papier.
Handreiking duurzaamheid leermiddelen
Een antwoord vinden op deze vragen is alleen niet altijd eenvoudig. SIVON helpt scholen hierbij. In februari van 2024 publiceerden we de ‘handreiking duurzaamheid leermiddelen’ . De handreiking geeft inhoud aan de discussie en onderbouwt de keuzes die je – als school – kan maken. Ook worden stappen aangereikt om bewuster en duurzamer in te kopen.
Duurzaamheid maakt een vast onderdeel uit van de SIVON-leermiddelenaanbesteding en we zijn doorlopend met de markt in gesprek om de juiste koers te bepalen. Echter, onderschat niet wat jouw rol (en van de school) kan zijn en welke impact jij hebt ten aanzien van het aanbod op de leermiddelenmarkt. Zolang jij kritisch blijft over de leermiddelenkeuzes en vragen blijft stellen aan je leveranciers, dan blijft het onderwerp op de agenda en kunnen we samen stappen zetten om de leermiddelenmarkt duurzamer te maken. Daarnaast kan je ook beter aan je leerlingen en hun ouders uitleggen hoe de leermiddelenmarkt werkt en waarom bepaalde keuzes worden gemaakt.