Henk Hagoort is voorzitter van het college van bestuur van Hogeschool Windesheim. Volgens hem is samenwerking en krachtenbundeling in het onderwijs hard nodig én vanzelfsprekend. Als onderwijsvernieuwer, koploper en visionair ziet hij een belangrijke rol weggelegd voor onderwijsbesturen om ict en digitalisering in het onderwijs naar een hoger niveau te tillen. En dat kan alleen door samen te werken.
Hagoort is een sterke voorstander van de koppen bij elkaar binnen een samenwerkingsverband. “Is er een reden om níet aangesloten te zijn bij een coöperatie?” vraagt hij zich hardop af. “In het hoger onderwijs kun je niet straffeloos géén lid zijn van SURF, onze wifi doet het dan simpelweg niet.”
Maar dat is niet de enige reden waarom hij een pleidooi houdt voor meer samenwerking in het onderwijs. Met name op het gebied van ict en digitalisering heeft het onderwijs nog een weg te gaan. “Als je kijkt naar waar we vandaan komen en naar hoe het nu gaat, dan doen we het best oké. Maar als je het onderwijs vergelijkt met organisaties die in het digitale tijdperk starten met hun onderneming, dan maak ik me zorgen over of we wel snel genoeg kunnen en weten te veranderen. Wat digitalisering betreft is het onderwijs te traag.”
Schaalgrootte en slagkracht nodig in ict-wereld
Hoe kan het onderwijs die ontwikkeling versnellen? “We hebben schaalgrootte en slagkracht nodig in de ict-wereld. Dat begint al heel basic bij zoiets als cybersecurity. We zagen allemaal begin dit jaar de berichten over de hackaanval van cybercriminelen op Universiteit Maastricht. We hebben toen binnen de Vereniging Hogescholen het gesprek gevoerd over cyberveiligheid en wat we kunnen leren van de situatie in Maastricht.”
“Wat wij bij SURF krijgen aan cybersecurity en professionaliteit krijg ik als hogeschool met 25.000 studenten nooit zelf voor elkaar. Maar SURF speelt ook een belangrijke rol als het gaat om het beheer van data, data-opslag en expertise bij de uitvoering van de versnellingsagenda. Zij zetten de juiste experts aan tafel. Het gaat dus ook om de schaal die ontstaat als je kennis met elkaar deelt binnen zo’n samenwerkingsverband. We zijn aangehaakt op een platform waar voldoende kennis aanwezig is en ontwikkeld wordt om in de digitale wereld staande te blijven. Dat krijgen we in ons eentje niet voor elkaar.”
Autonomie
Op de vraag of hij zijn autonomie niet weggeeft aan zo’n samenwerkingsverband, is het antwoord luid en duidelijk nee. “Als het om autonomie gaat, is mijn eerste vraag: aan wie geef ik iets weg? Als ik het aan de staat of aan de markt zou weggeven, dan zou ik zenuwachtig worden. Maar bij een coöperatie geef je het aan elkaar weg in een gelijkwaardig samenwerkingsverband. Je hebt daarin zelf ook een stem.”
“Gezamenlijkheid en eigenaarschap zijn de belangrijkste krachten van een coöperatie. Het is namelijk van jezelf. Dat geldt ook voor SURF, SURF is van ons. Je geeft je autonomie niet weg aan een centrale macht of een groot bedrijf. Dat is echt iets anders. Daarom ben ik ook blij om te zien dat het po en vo de coöperatie SIVON heeft, daar ben ik een groot voorstander van. De coöperatie versterkt de verbinding tussen de schoolbesturen nog meer.”
Sneller digitaliseren? Dan eerst belangrijke processen standaardiseren
Heeft het onderwijs alleen schaal en slagkracht nodig om digitalisering te versnellen? “Nee”, zegt Hagoort. “Een van de grootste vraagstukken in het onderwijs is dat belangrijke processen niet zijn gestandaardiseerd. En dat maakt het moeilijk om over te gaan op een digitale oplossing. Een voorbeeld is hoe studenten zich inschrijven voor colleges of een toets. Die processen zijn per opleiding of per school anders geregeld, ieder op zijn eigen manier.”
Vanuit zijn toezichthoudende rol ziet hij hoe andere sectoren dat doen. Daar zou het onderwijs zich door kunnen laten inspireren. “Als je het vergelijkt met ziekenhuizen, dan zijn veel onderdelen van het primaire proces in protocollen beschreven. Het gaat immers om mensenlevens. Hoe ga je om met hygiëne? Hoe handel je op een operatiekamer? Hoe ga je om met je instrumenten? Hoe ga je om met ziektebeelden? Doordat dit door professionals is vastgelegd in protocollen kun je dat makkelijker vertalen naar de digitale wereld.”
“En toch is die schaal ook hard nodig, want zonder schaal lukt het niet om de ontwikkelingen in ict bij te houden. Daar heb je echt samenwerking en kennisdeling voor nodig. Maar ook voor het samen beheren van platforms en samen inkopen. Ik sluit niet uit dat op termijn de platforms waarop wij onderwijs aanbieden door derden geleverd worden en dat we dat als onderwijsinstelling niet meer zelf doen.”
Ict uitbesteden aan de professionals
De ict uitbesteden, is dat wel een goed idee? Houdt het onderwijs dan zelf nog wel de touwtjes in handen? “Als het gaat om de professionele autonomie, dan moeten we opnieuw het gesprek voeren over waar die grens ligt. Iedereen accepteert inmiddels dat dat niet gaat over de gebouwen, de inkoop van elektriciteit en de bedrading. De huisvesting wordt op 1 plek door de experts geregeld. Ik zou willen dat we ook zo naar ict kijken.”
Lachend: “Ik ga niet zelf een gat in de muur boren, daar zijn vakmensen voor.” Zo geldt dat volgens hem ook voor de ict op zijn hogeschool. “Het is een vak dat we moeten uitbesteden aan mensen die er verstand van hebben. Maar toch vinden we het heel normaal dat de applicaties dwars door de hogescholen verschillen, dat iedereen zijn eigen processen en workarounds maakt. We moeten – gezien vanuit de processen – die grens opnieuw trekken.”
“Scholen en docenten zijn erg gevoelig voor hun professionele autonomie. Dat snap ik. Ik ben daar ook gevoelig voor, maar alleen als het gaat over de inhoud van het onderwijs. We moeten echt leren dat de processen en de onderwijslogistiek daar los van staan. Als ik niet mag boren in de muren van mijn lokaal, dan heeft dat niks met mijn autonomie te maken. Het einde is zoek als iedereen zelf gaat boren en hakken, dat snappen we. Nu nog als het op ict aankomt.”
Meer informatie
Bent u na het lezen van het interview met Henk Hagoort ook enthousiast geworden over SIVON en wat SIVON voor u kan betekenen? Lees dan meer over het SIVON-lidmaatschap, neem voor meer informatie contact op met onze relatiemanagers of word nu lid.